به تعریف مشاوره روانشناسی خانواده، اکثر ما انسانها زندگی را با یک خانواده شروع می‌کنیم، خانواده ای که در هنگام تولد به دست می‌آوریم بر همه جنبه‌های زندگی ما تأثیر می‌گذارد، از اولین لحظات تا آخرین لحظه‌های ما. خانواده ما بر اینکه چه کسی هستیم و چه کسی می‌شویم، تأثیر می‌گذارد. ما دایره لغات، عادات، آداب و رسوم و نحوه مشاهده جهان پیرامون خود را از خانواده می‌آموزیم.
اگر در خانواده ای سالم با روابط سالم متولد شویم، احتمالاً یاد می‌گیریم که چگونه روابط سالم را حفظ کنیم. اگر در خانواده‌ای ناکارآمد به دنیا آمده‌ایم که برای برقراری ارتباط تلاش می‌کند، ممکن است برای برقراری ارتباط با دیگران نیز دچار مشکل شویم. خانواده درمانی راهی برای ایجاد یا حفظ یک خانواده سالم و کارآمد ارائه می‌دهد. در ادامه به تعریف مشاوره روانشناسی خانواده، انواع خانواده درمانی، مزایا و …. اشاره شده است.
مشاوره روانشناسی خانواده
مشاوره روانشناسی خانواده یا خانواده درمانی نوعی درمان است که برای کمک به مسائلی طراحی شده است که به طور خاص بر سلامت روان و عملکرد خانواده تأثیر می‌گذارد. خانواده درمانی می‌تواند به تک تک اعضای خانواده کمک کند تا روابط قوی‌تری ایجاد کنند، ارتباطات را بهبود بخشند و تعارضات درون سیستم خانواده را مدیریت کنند.
برخی از اهداف اولیه خانواده درمانی ایجاد محیط خانه بهتر، حل مسائل خانوادگی و درک مسائل منحصر به فردی است که ممکن است یک خانواده با آن مواجه شود.
انواع خانواده درمانی
خانواده درمانی انواع مختلفی دارد. چند موردی که ممکن است با آنها روبرو شوید عبارتند از:
-
درمان سیستم خانواده:
درمان سیستم خانواده رویکردی است که بر کمک به افراد در استفاده از نقاط قوت روابط خود برای غلبه بر مشکلات سلامت روان تمرکز دارد.
-
خانواده درمانی کارکردی:
این رویکرد از مشاوره آنلاین خانواده، یک درمان کوتاه مدت است که اغلب برای جوانانی که مشکلات رفتار پرخطر، خشونت یا مصرف مواد را تجربه می‌کنند، استفاده می‌شود. این روش درمان به نوجوانان و خانواده‌ها کمک می‌کند تا در عین ایجاد اعتماد و احترام برای هر فرد به دنبال راه حل باشند.
-
خانواده درمانی روایتی:
این رویکرد اعضای خانواده را تشویق می‌کند هر کدام داستان خود را تعریف کنند تا بفهمند این تجربیات چگونه شخصیتشان را شکل می‌دهند و چگونه با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند. با کار کردن با این روایت، فرد می‌تواند مشکلات را عینی‌تر درک کند.
-
آموزش روانی:
این نوع رویکرد مشاوره روانشناسی خانواده بر کمک به اعضای خانواده در درک بهتر شرایط سلامت روان متمرکز است. با دانستن بیشتر در مورد داروها، گزینه‌های درمانی و رویکردهای خودیاری، اعضای خانواده می‌توانند به عنوان یک سیستم حمایتی منسجم عمل کنند.
-
خانواده درمانی حمایتی:
این نوع خانواده درمانی بر ایجاد یک محیط امن متمرکز است که در آن اعضای خانواده می‌توانند آشکارا احساسات خود را به اشتراک بگذارند و از خانواده خود حمایت دریافت کنند.
برخی از درمانگران ممکن است از نوع خاصی از خانواده درمانی استفاده کنند. در مقابل، دیگران ممکن است رویکرد التقاطی تر و چندوجهی را اتخاذ کنند که جنبه‌هایی از انواع مختلف درمان را متناسب با نیازهای خانواده در بر می‌گیرد.
خانواده درمانی در چه زمینه‌هایی کمک می‌کند؟
خانواده درمانی می‌تواند به افراد با مسائل مختلف کمک کند. برخی از این موارد عبارتند از:
- مشکلات رفتاری در کودکان یا نوجوانان
- تغییرات درون خانواده
- مشکلات ارتباطی
- مرگ یکی از عزیزان
- طلاق، جدایی یا مشکلات زناشویی
- تعارضات والدین و فرزندان
- مشکلات بین خواهر و برادر
- مسائل مربوط به فرزندپروری
- رویدادهای استرس زا یا تغییرات عمده زندگی
- تروما
این نوع درمان همچنین می‌تواند مشکلات سلامت روان فردی را که می‌تواند کل خانواده را تحت تاثیر قرار دهد، مانند اضطراب، بیماری مزمن، افسردگی و مصرف مواد برطرف کند.
مزایای مشاوره روانشناسی خانواده
از آنجا که مشاوره روانشناسی خانواده به ارتباطات می‌پردازد، اعضای خانواده می‌توانند یاد بگیرند که چگونه افکار و نیازهای خود را بهتر به اشتراک بگذارند و تعارضات را به گونه‌ای حل کنند که کمتر به روابطشان آسیب برساند.
خانواده درمانی همچنین بر این تمرکز دارد که چگونه اعضای خانواده می‌توانند به مشکلات یک عضو خانواده رسیدگی کنند. به عنوان مثال، اگر یکی از اعضای خانواده یک بیماری روانی داشته باشد، خانواده درمانی می‌تواند به تغییر برخی از شرایط که گاهی اوقات به مشکل کمک می‌کند کمک کند.
مزایای مشاوره روانشناسی خانواده برای هر خانواده متفاوت است، اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱. ایجاد مرزهای سالم
۲. بهبود ارتباطات
۳. تعریف نقش هر کس در خانواده
۴. بهبود پویایی و روابط خانوادگی
۵. ارائه قدرت و ابزارهای مقابله ای برای اعضای خانواده
۶. پرداختن به تعاملات ناکارآمد
۷. بهبود توانایی حل مشکلات خانوادگی
۸. ایجاد همدلی عمیق تر
۹. کاهش تعارض و مهارت‌های مدیریت خشم بهتر
۱۰. گرد هم آوردن خانواده پس از یک بحران
۱۱. ایجاد صداقت بین اعضای خانواده
۱۲. ایجاد اعتماد در اعضای خانواده
۱۳. ایجاد یک محیط حمایتی خانوادگی
۱۴. کاهش منابع تنش و استرس در خانواده
۱۵. کمک به اعضای خانواده برای بخشیدن یکدیگر
خانواده درمانی مهارت‌های مورد نیاز برای عملکرد سالم خانواده از جمله ارتباط، حل تعارض و حل مسئله را افزایش می‌دهد.بهبود این مهارت‌ها همچنین پتانسیل موفقیت در غلبه بر مشکلات خانوادگی و رسیدگی به آنها را افزایش می‌دهد.
در طول خانواده درمانی چه اتفاقی می‌افتد؟
در طول یک جلسه خانواده درمانی، درمانگر ممکن است با خانواده به صورت گروهی، فردی یا ترکیبی از این دو صحبت کند. یک جلسه درمانی معمولی حدود 50 دقیقه و یک بار در هفته است. ممکن است در ابتدا صحبت کردن درباره نگرانی‌ها برای اعضای خانواده دشوار باشد؛ اما مهم است که خانواده درمانگری را پیدا کند که با او احساس راحتی داشته باشد.
مهمترین خدماتی که درمانگران مشاوره روانشناسی خانواده ارائه می‌دهند، عبارتند از:
- تشخیص و درمان سلامت روان و شرایط عاطفی
- برنامه ریزی درمانی
- روان درمانی برای افراد، زوج‌ها و کودکان
- زوج درمانی، درمان گروهی و خانواده درمانی
تعداد جلسات مشاوره خانواده به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اینکه چرا خانواده به دنبال کمک هستند و آیا اعضای خانواده در طول درمان مشارکت می‌کنند یا خیر.
راهکارهایی برای داشتن خانواده شاد
با کمی اولویت‌بندی، می‌توانیم روابط خانوادگی را بهبود بخشیم و با خانواده خود به روش‌های معنادارتری ارتباط برقرار کنیم.
برخی از مهمترین راه‌های تقویت روابط خانوادگی عبارتند از:
۱. از بودن کنار یکدیگر لذت ببرید.
با تفریح بیشتر در کنار هم می توانید روابط خانوادگی را تقویت کنید. فهرستی از فعالیت‌هایی که به عنوان خانواده از آنها لذت می‌برید یا فعالیت‌های جدیدی که می خواهید امتحان کنید، تهیه کرده و برای انجام آنها برنامه‌ریزی کنید.
۲. قدردانی خود را به یکدیگر نشان دهید.
شما باید عشق و قدردانی را در کلمات و اعمال خود ابراز کنید. این قدردانی ممکن است شامل تشکر کردن، نوشتن یادداشت، دادن یک هدیه کوچک و … باشد. دانستن زبان عشق اعضای خانواده‌تان می‌تواند به شما کمک کند به روش‌هایی که برای آنها معنادار است، قدردانی کنید.
۳. در شرایط خوب و بد از یکدیگر حمایت کنید.
پیروزی های عزیزانتان را تشویق کنید و در شکست‌ها کنارشان باشید. حضور فیزیکی و عاطفی در روانشناسی خانواده باعث تقویت ارتباط، اعتماد و صمیمیت می شود.
۴. با هم غذا بخورید.
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که نوجوانان در خانواده هایی که به طور منظم با هم غذا می‌خورند، شادتر و سازگارتر هستند. حتی اگر فرزند ندارید، زمان صرف غذا در خانواده فرصتی است برای ارتباط مجدد و صحبت در مورد روزتان.
۵. شنونده خوبی باشید.
در مشاوره روانشناسی خانواده، گوش دادن یک تلاش فعال است نه منفعل. گوش دادن نشان می دهد که شما به آنچه که عضو خانواده‌تان می گوید و اینکه او کیست علاقه دارید. گوش دادن فعال شامل توجه، پرسیدن سؤالاتی برای روشن‌تر شدن موضوع، برقراری تماس چشمی و دادن نشانه‌های کلامی و غیرکلامی می‌شود.
۶.کارهای خانه را با هم انجام دهید.
بخشی از آنچه در خانه می‌گذرد، توسعه کار تیمی است. کارکرد موفق زندگی خانوادگی به مشارکت هر یک از اعضای آن بستگی دارد. «تعیین تکالیف» کارسازترین راه آموزش مسئولیت پذیری و پاسخگویی به فرزندان شماست. انجام کارهای خانه با فرزندتان به تقویت مهارت های ارتباطی خوب کمک می کند.
۷. در انجام فعالیت‌های مدرسه با کودکانتان مشارکت کنید.
با کمک به تکالیف مدرسه، زمان با کیفیتی را با کودکان بگذرانید. در مشاوره روانشناسی خانواده، اشتیاق والدین برای کمک باعث می‌شود که کودک به مدرسه علاقه بیشتری پیدا کند و نمرات او را بهبود بخشد.رفتن به کتابخانه برای گذراندن وقت با کودکان لذت بخش است. کمک باید با درک این موضوع آغاز شود که کودکان مسئول تکالیف هستند، والدین فقط برای کمک به سازماندهی فرزندانشان و تشویق آنها در هنگام مشکلات حضور دارند.
۸. بازی کنید.
تکنولوژی جدید باعث شده بازی های ویدیویی رواج بیشتری پیدا کنند. برای همراهی با کودکانتان در بازی‌های ویدیویی مشارکت کنید. همچنین علاقه خود را به بازی های رومیزی یا ورزش و … نیز نشان دهید. بازی کردن در خانواده درمانی به شما زمان بیشتری برای صحبت و تقویت رابطه خانوادگی می دهد.
۹. به گردش خانوادگی بروید.
گاهی اوقات بیرون رفتن از خانه مهم است.برای پیک نیک آماده شوید و از یک پارک محلی دیدن کنید. زمانی را به بازی کردن یا دوچرخه سواری اختصاص دهید. قدم زدن در جنگل به شما کمک می کند تا تعامل داشته باشید. همچنین، بازدید از گالری‌ها یا موزه ممکن است شور و شوق کودک شما را برانگیزد و به بحث های خوبی منجر شود.
۱۰. تقویم خانوادگی درست کنید.
از آنجایی که بسیاری از والدین برنامه های شلوغی دارند، زمان گذراندن با کودکان اغلب در اولویت‌های پایین‌تری قرار می گیرد. یک تقویم درست کنید و زمان‌هایی را برای داشتن سرگرمی و فعالیت‌های خانوادگی در آن مشخص کنید و متعهد شوید که این برنامه را بدون عذر و بهانه عملی می کنید.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه، هدف از مشاوره روانشناسی خانواده این است که برای درمان هر گونه مشکل روحی، عاطفی یا روانی که سلامت خانواده شما را تهدید می‌کند، با یکدیگر همکاری کنید. برای هدایت خانواده به سمت یک زندگی سالم، هدف درمانگران کمک به افراد در بهبود ارتباطات، حل مشکلات خانوادگی، درک و مدیریت موقعیت‌های خانوادگی، و ایجاد یک محیط خانه با عملکرد بهتر است.