آشنایی با فرزند و مشاوره روانشناسی کودک در حین رشد فرزندتان می‌تواند یکی از ارزشمندترین بخش‌های والد بودن باشد. یادگیری نحوه نگرش فرزندتان به جهان، آموزش مهارت‌های جدید به او و راهنمایی او در حین پردازش احساسات و تغییرات بزرگ جدید، همه بخشی از والدین بودن است، اما آسان نیست. همانطور که کودک شما رشد می‌کند، عوامل محیطی، ژنتیکی و فرهنگی می‌توانند بر رشد او و سرعت پیشرفت کودک از یک مرحله به مرحله دیگر تأثیر بگذارند.
برای کودکان دشوار است که آنچه را که از سر می‌گذرانند، توضیح دهند، بسیار دشوار است که احساسات خود را تجزیه و تحلیل کنند. اینجاست که مشاوره روانشناسی کودک می‌تواند به شما کمک کند تا اطلاعات بسیار مهم و ارزشمندی در مورد سلامت ذهنی، جسمی، شناختی و عاطفی فرزندتان در حین رشد بدست بیاورید. در این مقاله به مشاوره روانشناسی کودک، انواع، زمینه‌های مشاوره و … اشاره شده است.
مشاوره روانشناسی کودک
مشاوره روانشناسی کودک نوعی درمان است که بر کودکان خردسال، نوجوانان و نوجوانان مبتلا به یک یا چند بیماری روانی تمرکز دارد. همچنین به کودکانی که تروما را تجربه کرده اند و یا محیط خانه ناکارآمد و پر استرسی را تجربه می‌کنند، کمک می‌کند.
بسیاری از مسائلی که کودکان با آن مواجه می‌شوند و نیاز به مشاوره روانشناسی کودک دارد، مانند مسائلی است که بزرگسالان در زندگی روزمره خود با آن مواجه هستند. برخی از این مسائل رایج عبارتند از اضطراب، افسردگی و اندوه. با این حال، هدف مشاوره روانشناسی کودک این است که مشکلات را به بخش‌های قابل کنترل تقسیم کند تا کودکان بتوانند بهتر آنها را درک کنند و با آن کنار بیایند.
مشاوران کودک چه کسانی هستند؟
مشاوران کودک متخصصان سلامت روان هستند که بینش ارزشمندی در مورد رشد اجتماعی و عاطفی و سلامت روان کودک شما ارائه می‌دهند. این افراد دانش و تخصص لازم برای تشخیص، شناسایی، تعیین دقیق، ارزیابی، تشخیص و درمان طیف وسیعی از شرایط سلامت روان، مسائل سازگاری (طلاق، مدرسه جدید، قلدری، غم و اندوه و غیره) و ناراحتی روانی را دارند.
به طور خاص، مشاوران کودک، که گاهی اوقات به آنها کودک درمانگر و روانشناس کودک نیز گفته می‌شود (بسته به سطح تحصیلات و مجوز)، آموزش دیده اند تا “در ذهن کودکان وارد شوند” و بتوانند به آنها کمک کنند تا آنچه را که وجود و در ذهن، بدن و زندگی آنها جریان دارد، درک کنند.
مشاوره روانشناسی کودک در چه زمینه‌هایی کمک می‌کند؟
مشاوره روانشناسی کودک مسائل مختلفی را درمان می‌کند. به عنوان مثال، به کودکانی کمک می‌کند که ضربه روحی یا حوادث ناراحت کننده ای مانند از دست دادن والدین، حیوان خانگی، عزیزان، خواهر و برادر، خانه و غیره داشته اند. همچنین کودکانی را که شاهد یا مورد آزار یا ارعاب بوده اند، درمان می‌کنند.
اساساً، مشاوران کودک هر موضوعی را که باعث ناراحتی اجتماعی یا عاطفی کودکان ویا هر وضعیت سلامت روانی که زندگی کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد، درمان می‌کنند. هدف این متخصصان این است که به کودک شما کمک کنند تا هر مسئله یا مسائلی را که با آن مواجه است به روشی سالم شناسایی کند و با آن کنار بیاید.
برخی از رایج ترین مسائلی که مشاوره روانشناسی کودک به آنها رسیدگی می‌کند؛ عبارتند از:
۱. طلاق
۲. غم و اندوه و مرگ یک عزیز، حیوان خانگی، خانه و …
۳. شاهد یا تجربه تروما
۴. شرایط سلامت روان و پریشانی روانی (یعنی اضطراب و افسردگی)
۵. قلدری
۶. آزار جنسی، عاطفی و یا فیزیکی
۷. مسائل جابجایی (مانند تغییر مدارس، خانه، شهر و …)
۸. سوء مصرف خانوادگی یا اعتیاد به مواد
۹. مشکلات خانوادگی
۱۰. مشکلات مدرسه
۱۱. مشکلات سلامتی
۱۲. خشم
۱۳. استرسو نگرانی
۱۴. عزت نفس پایین
۱۵. غم و اندوه
۱۶. بیش فعالی
۱۷. افسردگی
۱۸. OCDو اضطراب
۱۹. اختلالات اشتها
۲۰. خود آسیبی
۲۱. اختلالات رفتاری مخرب
چه زمانی فرزندمان به مشاوره نیاز دارد؟
علائمی وجود دارد که ممکن است نشان دهند کودک شما به مشاوره روانشناسی کودک نیاز دارد. علائم شایع مشکلات سلامت روان یا پریشانی روانی در کودکان عبارتند از:
- پرخاشگری بی دلیل
- شب ادراری
- مشکل در سازگاری با موقعیت‌های اجتماعی و یا موقعیت‌های جدید
- کابوس‌های مکرر، وحشت‌های شبانه یا مشکلات خواب مانند بی‌خوابی
- نمرات پایین یا افت تحصیلی ناگهانی
- نگرانی و اضطراب دائمی
- کناره‌گیری از انجام فعالیت‌های روزمره و مورد علاقه
- انزوای اجتماعی
- کاهش قابل توجه و ناگهانی اشتها و یا کاهش شدید وزن
- رفتارهای وسواسی مانند شستشوی مکرر دست‌ها
- افکار یا تلاش برای خودکشی
- توهم
- تنهایی بیش از حد معمول
- مشکلات جسمی، دردهای بی‌دلیل و …
- خودآزاری
انواع مختلف درمان روانشناسی کودک چیست؟
اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری در دوران کودکی می‌تواند مشکلات طولانی مدتی ایجاد کند که ممکن است بر سلامت و رفاه کودکان، خانواده‌ها و جوامع تأثیر بگذارد. درمان مشکلات روانی کودک در اسرع وقت می‌تواند به کودکان در کاهش مشکلات در خانه، مدرسه و ایجاد روابط دوستانه کمک کند. همچنین می‌تواند موجب رشد سالم تا بزرگسالی شود.
انواع مختلفی از مشاوره کودک وجود دارد، مانند درمان شناختی-رفتاری، درمان شناختی-رفتاری متمرکز بر تروما، و درمان‌های جایگزین.
·درمان شناختی رفتاری (CBT)
هدف درمان شناختی-رفتاری (CBT) کمک به کودکان در تغییر الگوهای فکری و رفتارهای منفی از طریق قالب بندی مجدد طرز تفکر آنها در مورد مسائل و رویدادها است. هدف این است که به کودکان کمک کنیم افکار منفی را به افکار مثبت تبدیل کنند تا بتوانند پاسخ سالم‌تری به مسائل، خود و دنیای اطراف خود داشته باشند.
به طور خاص تر، CBT کودکان را تشویق می‌کند تا سیستم‌های اعتقادی خود را در زمانی که صحبت از خودشان می‌شود، به چالش بکشند؛ بنابراین آنها می‌توانند به طور دقیق خود و موقعیت را از طریق یک لنز واقعی‌تر و مثبت ببینند. درمان شناختی-رفتاری می‌تواند ابزارهایی را که کودک شما برای مقابله مؤثر با موقعیت‌های چالش‌برانگیز و استرس‌زا نیاز دارد، فراهم کند.
·درمان شناختی-رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT)
هدف از درمان شناختی-رفتاری متمرکز بر تروما (TF-CBT) کمک به کودکان برای بهبود اثرات تروما است. مشابه CBT، مشاوره روانشناسی کودک به کودکان می‌آموزد که چگونه تروما را به شیوه‌ای واقع بینانه‌تر ببینند، بدون اینکه خودشان را سرزنش کنند.
TF-CBT می‌تواند توانایی استفاده از این ابزارهای سالم را در زمانی که کودک از خاطره تروما مضطرب می‌شود، برای کودک شما فراهم کند.
·درمان‌های جایگزین
کودکی که مشکلات سلامت روانی یا پریشانی روانی را تجربه می‌کند ممکن است از درمان‌های جایگزین مانند موسیقی و یا هنر درمانی، ورزش، ورزش درمانی، حرکت درمانی، ذهن آگاهی و یا آب درمانی بهره مند شود.
مراحل مشاوره کودک چیست؟
- در مشاوره روانشناسی کودک، بچه‌ها با انجام دادن یاد می‌گیرند. در کودکان کوچکتر درمان به معنای کار کردن با تمام خانواده، نقاشی، بازی و صحبت است. برای کودکان و نوجوانان بزرگتر، درمانگران فعالیت‌ها و ایده‌هایی را به اشتراک می‌گذارند که بر یادگیری مهارت‌های مورد نیاز آنها تمرکز دارد.
- درمانگران در حین یادگیری بچه‌ها را تحسین و حمایت می‌کنند. آنها به بچه‌ها کمک می‌کنند خودشان را باور کنند و نقاط قوت خود را پیدا کنند. مشاوره روانشناسی کودک الگوهای فکری مفید و عادات رفتاری سالم در کودکان ایجاد می‌کند.
مراحل مشاوره روانشناسی کودک به صورت زیر است:
در ابتدا، درمانگر با شما و فرزندتان ملاقات خواهد کرد تا صحبت کنید. او از شما و کودکتان سوال می‌پرسد تا در مورد فرزند شما و مشکل بیشتر بداند و طرح جلسات آتی و درمان را با شما در میان بگذارد. مراحل مشاوره روانشناسی کودک در جلسات بعدی معمولا بدین صورت است:
-
صحبت
صحبت کردن روشی سالم برای بیان احساسات است. وقتی بچه‌ها احساسات را به جای اعمال در قالب کلمات بیان می‌کنند، می‌توانند بهترین عملکرد خود را داشته باشند. وقتی کسی گوش می‌دهد و می‌داند که کودک چه احساسی دارد، بچه‌ها آمادگی بیشتری برای یادگیری دارند.
-
انجام فعالیت
درمانگران از فعالیت‌ها برای آموزش احساسات و مهارت‌های مقابله‌ای استفاده می‌کنند.آنها ممکن است از بچه‌ها بخواهند به عنوان راهی برای یادگیری نقاشی بکشند یا بازی کنند. همچنین درمانگران ممکن است ذهن آگاهی و تنفس آرام را به عنوان راهی برای کاهش استرس به کودک آموزش دهند.
-
تمرین مهارت‌های جدید
روانشناسی کودک به کودکان کمک می‌کند تا آنچه را که می‌آموزند، تمرین کنند. درمانگران ممکن است بازی‌هایی را انجام دهند که در آن بچه‌ها باید منتظر نوبت خود باشند، از خودکنترلی استفاده کنند، صبور باشند، دستورالعمل‌ها را دنبال کنند، گوش دهند، به اشتراک بگذارند، دوباره تلاش کنند یا با شکست مواجه شوند.
-
حل مشکلات
در مورد کودکان و نوجوانان بزرگتر، درمانگران می‌پرسند که چگونه مشکلات در خانه و مدرسه بر آنها تأثیر می‌گذارد.آنها در مورد چگونگی حل این مشکلات با نوجوان صحبت می‌کنند.
اهمیت مشاوره روانشناسی کودک برای والدین
همه می‌خواهند فرزندشان رشد سالمی داشته باشد، اما همیشه مشخص نیست که آیا رفتار کودک نشانه‌ای از مرحله طبیعی رشد است یا نشانه‌ای از یک ناهنجاری. روانشناسان کودک می‌توانند به شما در درک تفاوت کمک کنند. درک الگوهای روانشناختی طبیعی و غیرعادی کودک می‌تواند به والدین کمک کند تا بفهمند چگونه می‌توانند به بهترین شکل با کودک خود ارتباط برقرار کنند، مکانیسم‌های مقابله‌ای برای مدیریت احساسات را به کودک آموزش دهند و به پیشرفت و شکوفایی فرزندشان در هر مرحله جدید رشد کمک کنند.
روانشناسان کودک همچنین می‌توانند رفتارهای غیرعادی را زود تشخیص دهند، به شناسایی ریشه مسائل رفتاری رایج مانند مسائل یادگیری، بیش فعالی یا اضطراب کمک کنند و به کودکان کمک کنند تا از آسیب‌های اولیه دوران کودکی عبور کنند.آنها همچنین می‌توانند به پیشگیری، ارزیابی و تشخیص مشکلات روانی و یادگیری، تاخیرهای رشدی یا شرایطی مانند اوتیسم کمک کنند. اگر به تنهایی قصد کمک گرفتن از روانشناس برای تربیت کودکتان دارید، می‌توانید از مشاوره روانشناسی آنلاین بهره ببرید.
رواشناسی کودک می‌تواند در حوزه‌های مختلف رشد کودک به والدین کمک کند:
- رشد فیزیکی
- توسعه شناختی
- رشد عاطفی (اجتماعی)
نتیجه‌گیری
هدف مشاوره روانشناسی کودک این است که به کودکان کمک کند تا مسائلی را که تجربه می‌کنند و یا آسیب‌های وارده را به نحوی که بتوانند پردازش و درک کنند، بهتر تفسیر کنند. هنگامی‌که مسائل اجتماعی و عاطفی و ناراحتی‌های روانی کودک درمان نشود، می‌تواند بر اهداف آموزشی و نقاط عطف رشد او تأثیر منفی بگذارد.
مشاوره روانشناسی کودک فضای امن و گوش همدلی را ارائه می‌دهد و در عین حال ابزارهایی را برای ایجاد تغییر در افکار، احساسات و رفتارها فراهم می‌کند. در مشاوره روانشناسی کودک، کودکان می‌توانند بر حل تعارض، درک افکار و احساسات خود و اندیشیدن به راه حل‌های جدید برای مشکلات روزمره تمرکز کنند.